CO TO JEST BRYLANT?

Brylantem nazywamy diament o szlifie brylantowym, choć często określa się tym mianem wszystkie szlifowane diamenty niekoniecznie posiadające szlif brylantowy.

Szlif brylantowy

Diamenty w formie nieobrobionej są niemalże matowe, bez połysku. Dopiero odpowiedni szlif wydobywa z nich życie, światło i blask. Szlif brylantowy wymyślono w XVIIw. Jest on uważany za szczyt osiągnięć w dziedzinie obróbki kamieni jubilerskich. Stosuje się go głównie w diamentach, dlatego słowa "brylant" i "diament" często uważa się za synonimy.
Pełny, klasyczny szlif brylantowy zawiera nie mniej niż 58 faset: 33 w koronie i 25 w podstawie. Dzięki odpowiednim proporcjom padające na kamień światło odbija się od wnętrza bryły i wraca do oka patrzącego pełne refleksów, błysków i kolorów.
Od czego zależy wartość brylantu?
O wartości i jakości brylantu decydują cztery cechy: czystość (clarity), masa (weight) barwa (color) i szlif (cut).

CZYSTOŚĆ (CLARITY)

Stosuje się następujące klasy czystości:

MASA (WEIGHT)

Masę brylantu określa się w karatach. Karat to jednostka masy równa 0.2 grama. Nie należy mylić tej jednostki z próbą złota określaną czasem również w karatach.

BARWA (COLOR)

Skala barw diamentów rozpoczyna się od litery D a kończy na literze Z. Zupełnie bezbarwne diamenty są oznaczone literą D, występują niezwykle rzadko i są dość drogie. Najczęściej spotykane diamenty osadzane w pierścionkach są oznaczone literą I, J oraz K.

SZLIF (CUT)

Szlif ocenia się na podstawie niżej wymienionych cech:
1. Kształt: kombinacja zarysu diamentu z rozmieszczeniem faset.
2. Proporcje: współzależność między różnymi częściami diamentu a średnicą rondysty.
3. Wykończenie szlifu: jakość powierzchni diamentu, rozmieszczenia faset i poprawność ich kształtu.

ABC DIAMENTÓW

"Adamas" czyli "niepokonany" - taką nazwę nadali temu minerałowi Grecy.
Diament to najtwardszy minerał - zajmuje najwyższe miejsce w 10-stopniowej skali twardości Mohsa. Podstawę tej klasyfikacji stanowi odporność danego kamienia na zarysowanie. Kamienie o danym stopniu twardości dają się zarysować kamieniem z wyższego stopnia skali. Diament jest odmianą alotropową węgla - (C). Jest odporny na czynniki chemiczne - nie rozpuszcza się nawet w mocnych kwasach ani w zasadach. W odróżnieniu od innych minerałów i produktów syntetycznych diament przepuszcza promienie rentgenowskie. Jest bardzo dobrym przewodnikiem ciepła - stąd przy dotknięciu jest zimny. Oznacza się wyjątkowo dużym współczynnikiem załamania światła. Dzięki tym właściwościom diamenty mają bardzo silny połysk i grę barw widoczną zwłaszcza w diamentach szlifowanych, czyli brylantach. Uroda diamentu to właśnie owe słynne "skra i ogień".

Jak powstają diamenty.

Diamenty powstają z alkalicznej magmy maficznej na dużych głębokościach rzędu 100 km, przy temperaturach 1100-1300oC i bardzo wysokich ciśnieniach rzędu tysięcy atmosfer. Te graniczne warunki konieczne do krystalizacji diamentów z pierwotnego węgla obecnego w magmie powodują, że minerał ten w przyrodzie występuje tak rzadko.

Jak wydobywa się diamenty.

Jeszcze na początku XX wieku przy wydobywaniu stosowano płuczki, przypominające okres "gorączki złota". Obecnie stosuję się bardzo kosztowne metody przemysłowe. Wydobyte z głębi ziemi skały rozdrabnia się a następnie przemywa wodą. Silny strumień wody kieruję pokruszoną skałę na stoły pokryte cienką warstwą tłuszczu. Diamenty, jako cięższe zatrzymują się na tłuszczu. Większe diamenty wybiera się ze stołów ręcznie, a mniejsze zdejmuje się co jakiś czas wraz z tłuszczem.

Występowanie i wydobycie.

Przez kilka tysięcy lat, do początku XVIII wieku, wszystkie diamenty pochodziły z Indii, a w niewielkim stopniu również z Borneo.
Eksploatowano je w dorzeczach spływających z płyty Dekanu ku wschodowi rzek (Godawari, Krishna i Penner) stanu Andhra Pradesh, a także stanów Orissa i Madhya Pradesh. Według francuskiego podróżnika nazwiskiem Tavernier, w 1645r. w kopalni koło Kolar pracowało ok. 60 tys. robotników. W XVIII w. złoża indyjskie były na wyczerpaniu. Przez wiele lat najwięcej diamentów wydobywano w RPA. Od 1907r. zaczęto je pozyskiwać z rozsypiskowych złóż wybrzeża atlantyckiego, gdzie znalazły się w aluwiach (pochodzących z rejonu Kimberley) rzeki Oranje. Ich długi transport spowodował, że udział tak wyselekcjonowanych diamentów jubilerskich stanowił w nich ok. 95%, podobnie jak w rozsypiskowych kongijskich złożach Kasai, odkrytych też w 1907r. Dzięki odkryciu (w 1921r.) bogatych złóż diamentów przemysłowych w rejonie Bushimaia, Kongo (w latach 1931-85) stało się największym ich producentem. Diamenty pozyskiwano też w innych krajach afrykańskich: od 1910r. - w Ghanie, od 1912r. - w Angoli, od 1930r. - w Sierra Leone, gdzie w 1972r. znaleziono trzeci co do wielkości diament świata (Gwiazda Sierra Leone). W 1940r. natrafiono na diamenty w największym na świecie kominie kimberlitowym Mwadui (Tanganika), a w 1967r. - w kominie Orapa, co dało Botswanie drugie miejsce w światowej produkcji diamentów. Nieobrobiony diament z Botswany Od 1725r. odkrywano rozsypiskowe złoża diamentów w Brazylii (rejon Diamantina, Bahia), która przez 150 lat była głównym ich producentem. Po ich wyczerpaniu odkryto niewielkie złoża diamentów w Gujanie (1888 r.), a dopiero w 1970r. na pograniczu Kolumbii i Wenezueli. Małe wystąpienia diamentów znane są z Kanady (na północ od Wielkich Jezior) i USA (Arkansas). W Rosji znajdowano diamenty od 1829r. (Ural). Po II wojnie światowej na ich wielkie złoża natrafiono na Syberii, w dorzeczu Dolnej Tunguzki i Wiluja. W 1955r. odkryto diamentonośny komin w Jakucji. Obecnie Rosja zajmuje IV miejsce w produkcji tych kamieni, po Australii, Zairze, Botswanie, tuż przed RPA. Na kontynencie Australii pierwsze diamenty o niewielkim znaczeniu odkryto w 1851r. W 1978r. na diamenty natrafiono na północ od Wielkiej Pustyni Piaszczystej, w rejonie masywu o nazwie Kimberley. Związane były one z aluwiami okresowych rzek oraz kominami kimberlitowymi (Argyle i inne). Australijski Kimberley stał się najważniejszym diamentonośnym obszarem na świecie (35% światowej produkcji). Jego zasoby kilkakrotnie przewyższają zasoby RPA.

Syntetyczne diamenty.

Światowe zasoby złóż diamentów naturalnych sięgają ok. 400 ton.
Od lat 30 XIX wieku czyniono próby uzyskania diamentów syntetycznych, jednak na skalę przemysłową zaczęto je produkować od 1953 roku.
Obecnie diamenty syntetyczne otrzymuje się:
przez krystalizację ze stopionych roztworów węgla (grafitu) w metalach;
z grafitu np. pod wpływem fali uderzeniowej powstającej w następstwie eksplozji materiału wybuchowego;
przez bezpośrednią przemianę grafitu w diament;
przez wytwarzanie zarodków diamentu;
przez krystalizację z ciekłej lub gazowej fazy węglowej.
Obecnie produkcja diamentów syntetycznych wielokrotnie przewyższa wydobycie diamentów naturalnych. W Polsce diamenty syntetyczne wytwarzane są w Osieczanach k. Myślenic. Niegdyś diament traktowany był wyłącznie jako kamień szlachetny stosowany w jubilerstwie i złotnictwie. Dziś tylko 20% wydobywanych diamentów wykorzystuje się do celów jubilerskich.
Najważniejszymi ośrodkami ich obróbki są: Holandia (Antwerpia, Rotterdam), Anglia (Londyn), Izrael.

Wierzenia

Symbol władzy, śmiałości i potęgi. Obdarza dobrych ludzi zdolnością koncentracji, przynosi radość i szczęście, dodaje odwagi. Daje również zwycięstwo w miłości. Diament uważany jest za symbol czystości i pokoju, kamień święty. Należy chronić go przed spojrzeniem złych ludzi. Gdy w pobliżu dzieje się zło, jego blask mętnieje. Swoich właścicieli chroni i odbija krążące wokół złe myśli i słowa. Pomoże również w odnalezieniu wewnętrznego spokoju. Jego blask sprawia, że człowiek jest zdrowy i szczęśliwy. Diament zdobyty nieuczciwą drogą przynosi nieszczęście.

Słynne diamenty

Największym znalezionym dotychczas diamentem jest Cullinan ważący 3106 karatów (ponad 600g).
Uzyskano z niego 105 brylantów o łącznej masie 1063,63 kr.
Wśród uzyskanych po oszlifowaniu brylantów najwspanialsze to:
Cullinan I - "Wielka Gwiazda Afryki" o masie 520,2 kt (karatów) (ok. 104g), własność Korony Brytyjskiej.
Cullinan II - "Mniejsza Gwiazda Afryki" o masie 317,4 kt również jest własnością Korony Brytyjskiej.
Inne słynne diamenty to:
Koh-i-noor (Góra Światła) o masie 108 kt jest umieszczony w koronie królów brytyjskich.
Hope (diament niebieski) - 112 kt.
Millennium Star - 203 kt.